Η ανάπτυξη στα Τζουμέρκα: Όνειρα και προσδοκίες των κατοίκων της περιοχής
Η ανάπτυξη στα Τζουμέρκα: Όνειρα και προσδοκίες των κατοίκων της περιοχής
Τα Τζουμέρκα είναι μία δυσπρόσιτη οροσειρά με πλούσια φυσικά και πολιτιστικά διαθέσιμα. Οι κύριες οικονομικές δραστηριότητες στην περιοχή είναι η κτηνοτροφία και ο τουρισμός. Είναι κοινά παραδεκτό ότι οι αναπτυξιακές δράσεις και τα κίνητρα που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Η αναζήτηση, επομένως, των βέλτιστων αναπτυξιακών επιλογών παραμένει ένα ζητούμενο. Η άσκηση, όμως, της φαντασίας για ένα καλύτερο μέλλον, που μερικές φορές αναφέρεται και ως «οραματισμός», είναι δομικό στοιχείο στην αναζήτηση της αξιοβίωτης ολοκληρωμένης ανάπτυξης.
Στην κατεύθυνση αυτή, στην παρούσα εργασία, διερευνώνται οι κοινωνικές αναπαραστάσεις των κατοίκων της περιοχής των Τζουμέρκων για την ανάπτυξη της περιοχής στο μέλλον, με στόχο να τις αναγνωρίσουμε ως φαινόμενα που μαρτυρούν κοινωνικές δυναμικές, τις οποίες οφείλουμε να αναδείξουμε όσο γίνεται πιο αντικειμενικά. Η έρευνα βασίστηκε σε μια ποιοτική ερμηνευτική προσέγγιση. Χρησιμοποιήθηκαν οι τεχνικές της συνέντευξης, των Focus Groups (Ομάδων Εστίασης) και της μεθόδου των ελεύθερων συνειρμών. Η ερευνητική προσπάθεια εστίασε σε επαγγελματίες κατοίκους της περιοχής. Οι ερωτήσεις διακρίθηκαν σε δύο κεντρικούς άξονες. Ο πρώτος άξονας περιλάμβανε ερωτήσεις προσδιορισμού του αναμενόμενου μέλλοντος και ο δεύτερος ερωτήσεις προσδιορισμού του προσδοκώμενου μέλλοντος. Για τον εντοπισμό των αναπαραστασιακών στοιχείων χρησιμοποιήθηκε το κριτήριο της έντονης παρουσίας αναλύοντας τα δεδομένα που προέκυψαν από την έρευνα μας και αντλώντας δεδομένα και από άλλη ποσοτική έρευνα (Ρόκος, 2004).
Η αντιπαραβολή των στοιχείων που προέκυψαν από τον οραματισμό του προσδοκώμενου και του αναμενόμενου μέλλοντος, προσδιόρισε τα όνειρα, τις προσδοκίες, αλλά και τους φόβους των κατοίκων της περιοχής. Η βελτίωση της προσβασιμότητας, οι θέσεις εργασίας και τα έργα υποδομής που αποτέλεσαν τα αναπαραστασιακά στοιχεία με τη μεγαλύτερη συχνότητα, τέθηκαν σε αμφισβήτηση από την πεποίθηση ότι «λίγα πράγματα μπορούν να αλλάξουν». Η επιθυμία για ποιοτική ενίσχυση του τουρισμού υποχώρησε μπροστά στο φόβο της δημιουργίας ανταγωνιστικών τουριστικών εκμεταλλεύσεων. Η επιθυμία για ουσιαστική υποστήριξη και ενημέρωση των αγροτών συσκοτίστηκε από τον φόβο της επανάληψης της ανούσιας πολιτικής επιδοτήσεων των τελευταίων χρόνων. Η προσδοκία για την ανάδειξη του πολιτισμού της πραγματικής ζωής υποχώρησε μπροστά στους φόβους από τη συνεχιζόμενη εγκατάλειψη και τους ασθενέστερους δεσμούς των νέων με την περιοχή. Η επιθυμία για την προστασία και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής επισκιάστηκε από τους φόβους που προκάλεσαν οι μεγάλες πράσινες επενδύσεις.