Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 10ο Συνέδριο του ΜΕΚΔΕ-ΕΜΠ
Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το 10ο Συνέδριο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕΚΔΕ) του ΕΜΠ. Το Συνέδριο, με θέμα «Έρευνα και δράσεις για την αναγέννηση των ορεινών και απομονωμένων περιοχών», πραγματοποιήθηκε από τις 22 έως τις 24 Σεπτεμβρίου στο Μέτσοβο, στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το συνέδριο αφιερώθηκε στη μνήμη του Ομότιμου Καθηγητή του ΕΜΠ Δημήτρη Ρόκου, ιδρυτή του ΜΕΚΔΕ, που «έφυγε» στις 19 Σεπτεμβρίου, λίγες μέρες πριν την έναρξη του συνεδρίου. Το συνέδριο ξεκίνησε με τις Μετσοβίτισσες γυναίκες - μέλη του χορευτικού συλλόγου να τραγουδούν ένα παραδοσιακό μοιρολόι στη μνήμη του μεγάλου απόντα.
Πάνω από 250 άτομα συμμετείχαν στο συνέδριο ως σύνεδροι και πολλοί ακόμη ως ακροατές. Παρουσιάστηκαν 75 εργασίες, οι θεματικές ενότητες των οποίων κάλυψαν ένα μεγάλο εύρος θεμάτων που αφορούν στις ορεινές και απομονωμένες περιοχές, προκαλώντας το ενδιαφέρον του κοινού καθώς και γόνιμες συζητήσεις.
Τις εργασίες του Συνεδρίου άνοιξε ο Πρύτανης Ε.Μ.Π., Καθηγητής Α. Μπουντουβής, ο οποίος ανέφερε ότι «το Συνέδριο συμβαδίζει με αντίστοιχα συνέδρια σε όλο τον κόσμο που αποτυπώνουν τη διεθνή εμπειρία σχετικά με την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών. Η διατήρηση του περιβάλλοντος, η παροχή νερού, η δημιουργία εισοδήματος και η επισιτιστική ασφάλεια, η ανάδειξη της σημασίας της βιώσιμης ορεινής ανάπτυξης, είναι στην πρώτη γραμμή του σχετικού διεθνούς ενδιαφέροντος». Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στους ισχυρούς δεσμούς του ΕΜΠ με τη γενέθλια γη των ευεργετών του και τη διαχρονική στήριξη των διοικήσεων του Ιδρύματος στην έρευνα και την εκπαίδευση για τις ορεινές και απομονωμένες περιοχές μέσω του ΜΕΚΔΕ και του προγράμματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών», Β’ κατεύθυνσης του ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη».
Πολλοί και σημαντικοί ως προς το περιεχόμενο υπήρξαν οι χαιρετισμοί στο 10ο Συνέριο. Κοινά στοιχεία όλων υπήρξαν η ανάδειξη του ρόλου του Δ. Ρόκου στο εγχείρημα καθώς και η αναγνώριση της πολύπλευρης προσφοράς του ΜΕΚΔΕ του ΕΜΠ στις ορεινές περιοχές. Ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Κ. Τασούλας, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο παράδειγμα της παραγωγικής ανασυγκρότησης του Μετσόβου, μετά την ισχυρή οικονομική στήριξη στην περιοχή που εξασφάλισε ο Ε. Αβέρωφ από τον Μ. Τοσίτσα. Δώρισε δε στον Πρύτανη του ΕΜΠ και στον Διευθυντή του ΜΕΚΔΕ την πρόσφατη έκδοση της Βουλής που αναφέρεται στην αλληλογραφία μεταξύ των δύο ανδρών για το θέμα. Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου, κ. Α. Καχριμάνης, αναφέρθηκε στις δράσεις της Περιφερειακής Διοίκησης για την υποστήριξη των ορεινών περιοχών, ιδιαίτερα στις προσπάθειες για την ανάκαμψη του πρωτογενούς τομέα καθώς και στην ανάγκη της συνέργειας μεταξύ κεντρικού κράτους – Περιφέρειας – Δήμων για να υπάρξει ολοκληρωμένη και αποτελεσματική πολιτική ενίσχυσης των περιοχών αυτών. Αναφέρθηκε δε στο ρόλο του ΜΕΚΔΕ να «κεντρίζει» τις τοπικές κοινωνίες με στόχο να παράγονται φρέσκιες ιδέες. Στη συνέχεια τον λόγο έλαβε ο Πρόεδρος της Υποεπιτροπής Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της Βουλής, βουλευτής Δωδεκανήσου κ. Μ. Κόνσολας, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημασία της ενίσχυσης των κατοίκων των ορεινών περιοχών, μέσω συγκεκριμένων μέτρων, όπως π.χ. η κατ’ αναλογία εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου καυσίμων που ισχύει για τις νησιωτικές περιοχές κ.α. Τόνισε δε την ανάγκη εξειδικευμένης προσέγγισης των ζητημάτων των ορεινών περιοχών, στόχο για τον οποίο ανακοίνωσε ότι θα αναλάβει πρωτοβουλία εντός της Υποεπιτροπής. Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Καθηγητής Τ. Αλμπάνης, κατέθεσε μια ανοιχτή πρόσκληση προς το ΜΕΚΔΕ και το ΕΜΠ για στενότερη επιστημονική συνεργασία, σε πολλά επίπεδα, που θα βαθύνει τους ήδη στενούς δεσμούς των δύο Ιδρυμάτων. Ο Δήμαρχος Ανωγείων και Πρόεδρος της επιτροπής ορεινών Δήμων της ΚΕΔΕ, κ. Σ. Κεφαλογιάννης, αναφέρθηκε στη σημασία της ολοκληρωμένης θεσμικής αντιμετώπισης των ορεινών περιοχών, αναφέροντας ότι προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχει πρόσφατα σχετική κυβερνητική πρωτοβουλία που εξελίσσεται. Ο Δήμαρχος Μετσόβου, κ. Κ. Τζαφέας, καλωσόρισε τους συνέδρους στο Μέτσοβο και τόνισε τη διαχρονική, στενή συνεργασία μεταξύ του Δήμου και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. την οποία χαρακτήρισε πολύτιμη. Τέλος, ο πρόεδρος του Ιδρύματος για την ανάπτυξη του ΜΕΚΔΕ, κ. Α. Μπίσας, χαρακτήρισε ιδιαίτερα συμβολικό - και αισιόδοξο - το γεγονός ότι το 10ο Συνέδριο ξεκινά, συνεχίζοντας το έργο του Δ. Ρόκου, την ίδια μέρα που πραγματοποιήθηκε η εξόδιος ακολουθία του εκλιπόντος.
Στο Συνέδριο παραβρέθηκαν οι βουλευτές κ. Σ. Καλογιάννης και κα. Μ. Τζούφη, ο Αντιπρύτανης Οικονομικών, Προγραμματισμού και Ανάπτυξης Ε.Μ.Π. Καθηγητής Ε. Σαπουντζάκης, ο Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης Ε.Μ.Π. Καθηγητής Ι. Χατζηγεωργίου, ο Αντιπρύτανης Διοικητικών Υποθέσεων, Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας Ε.Μ.Π. Καθηγητής Δ. Γκιντίδης, ο κ. Γ. Ζάψας, επικεφαλής της παράταξης «Κοινό των Ηπειρωτών» και μεγάλος αριθμός εκπροσώπων οργανισμών και συλλογικοτήτων. Ιδιαίτερα σημαντική και τιμητική για το Συνέδριο ήταν η παρουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης των ορεινών δήμων και πιο συγκεκριμένα, εκτός του Δημάρχου Μετσόβου και Ανωγείων, ο Δήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων κ. Ι. Σεντελές, ο Δήμαρχος Αγράφων κ. Α. Καρδαμπίκης, ο Δήμαρχος Αργιθέας κ. Α. Στεργίου, ο Δήμαρχος Κόνιτσας κ. Ν. Εξάρχου, ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου κ. Μ. Μιτζικός , ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Καλοσκοπής κ. Γ. Κόλλιας και ο Δήμαρχος Λαυρεωτικής κ. Δ. Λουκάς, προσκεκλημένος της οργανωτικής επιτροπής λόγω των στενών δεσμών του Δήμου με το ΕΜΠ.
Η εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου με θέμα «Έρευνα και δράσεις για την αναγέννηση των ορεινών και απομονωμένων περιοχών- Η συμβολή του ΜΕΚΔΕ-ΕΜΠ» πραγματοποιήθηκε από τον Διευθυντή του ΜΕ.Κ.Δ.Ε., Καθηγητή Δ. Καλιαμπάκο, ο οποίος ανέδειξε τη σημασία της αναγέννησης των ορεινών περιοχών, ως πλανητικό αίτημα που εδράζεται σε μια νέα σχέση του ανθρώπου με τη φύση αλλά και ως αίτημα για τη μείωση των κοινωνικών και χωρικών ανισοτήτων. Η απουσία πολιτικής για τις ορεινές περιοχές ωθεί αυτές στο περιθώριο, με τα προβλήματα των συγκοινωνιακών υποδομών, της παιδείας, της υγείας και της ενεργειακής φτώχειας να δημιουργούν μια κατάσταση που είναι πλέον οριακά αναστρέψιμη. Έτσι, η ανάγκη η Πολιτεία να ενδιαφερθεί γι’ αυτή τη «δεύτερη Ελλάδα», που συνιστά το 75% της επικράτειας, είναι επείγουσα. «Μπαίνουμε, ως ΜΕ.Κ.Δ.Ε του ΕΜΠ, στη μάχη για ορεινές κοινωνίες που θα σφύζουν από ζωή σε αρμονική συνύπαρξη με τη φύση, με όπλα την επιστήμη και την τεχνολογία, με βαθιά εμπιστοσύνη στις αστείρευτες δυνάμεις των τοπικών ορεινών πολιτισμών και με δύναμη και αισιοδοξία, μιας που η μάχη αυτή είναι συστατικό στοιχείο της προσπάθειας για έναν καλύτερο κόσμο», κατέληξε ο ομιλητής.
Την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκαν έξι συνεδριάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, στα αντικείμενα της κλιματικής αλλαγής, των παραγωγικών δραστηριοτήτων, της ενέργειας, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τουρισμού. Κατά το μεσημεριανό διάλειμμα, πραγματοποιήθηκε περίπατος στο δάσος, κατά μήκος μέρους του μονοπατιού Ursa Trail, ώστε οι σύνεδροι να έλθουν σε επαφή με τη φύση της περιοχής του Μετσόβου. Μία δεύτερη ομάδα συνέδρων επισκέφθηκε την πινακοθήκη του Μετσόβου περπατώντας μέσα από τα καλντερίμια του οικισμού, έχοντας την ευκαιρία να δουν δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της πόλης.
Το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου, μέχρι το μεσημέρι, υπήρξε ειδική συνεδρίαση με θέμα: «Η συμβολή του Ε.Μ.Π. στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη του Δήμου Βόρειων Τζουμέρκων». Οι σπουδαστές του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» και ερευνητές του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. παρουσίασαν ειδικές εργασίες για την περιοχή των Βόρειων Τζουμέρκων. Στην ειδική αυτή συνεδρίαση απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρύτανης Ε.Μ.Π., ο Περιφερειάρχης Ηπείρου, ο Δήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων και η Διευθύντρια του ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» του Ε.Μ.Π., Καθηγήτρια Ε. Δημοπούλου. Η ομιλία του Δ. Καλιαμπάκου, Συντονιστή του μεταπτυχιακού προγράμματος, για τα Βόρεια Τζουμέρκα έκλεισε με την προβολή βίντεο με στιγμιότυπα από την επίσκεψη των φοιτητών και ερευνητών στο πεδίο. Τη συνεδρίαση παρακολούθησαν αρκετοί κάτοικοι του Δήμου Τζουμέρκων, οι οποίοι και συμμετείχαν ενεργά στη συζήτηση που πυροδοτήθηκε από τις εργασίες, οι οποίες άγγιξαν πολλές πτυχές της πραγματικότητας των Τζουμέρκων, υποδεικνύοντας σημαντικές αναπτυξιακές ευκαιρίες και αναδεικνύοντας λύσεις για προβλήματα της περιοχής.
Το απόγευμα πραγματοποιήθηκαν συνεδριάσεις στα αντικείμενα των κοινωνικών ανισοτήτων, του χωρικού σχεδιασμού και του τοπίου στις ορεινές περιοχές. Ακολούθησε το κλείσιμο του συνεδρίου από τον Καθηγητή Δ. Καλιαμπάκο, με ένα απολογισμό που τεκμηρίωνε την κοινή εκτίμηση ενός επιτυχημένου συνεδρίου. Για την Οργανωτική Επιτροπή, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «η λήξη του 10ου Συνεδρίου σηματοδοτεί την έναρξη της προετοιμασίας για το 11ο Συνέδριο». Στο πλαίσιο του Συνεδρίου, πολλοί από τους συνέδρους μετέβησαν στα Ιωάννινα, όπου στο Πνευματικό Κέντρο της πόλης, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τη θεατρική παράσταση «Κλέφτης – μια παράσταση για τον Κατσαντώνη» της ομάδας τέχνης «Βορείως», σε κείμενο και σκηνοθεσία του Ι. Σεντελέ.
Τα συνέδρια του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. αποτελούν θεσμό για τις ορεινές και απομονωμένες περιοχές. Από το 1995 αποτελούν σταθερό σημείο συνάντησης των επιστημόνων που ασχολούνται με τις ορεινές και απομονωμένες περιοχές αλλά και των ανθρώπων των περιοχών αυτών. Ο πλούτος των ιδεών και των ερευνητικών αποτελεσμάτων του 10ου Συνεδρίου μπορεί να τροφοδοτήσει άμεσα τις απαραίτητες ενέργειες για τη χάραξη πολιτικής για τις ορεινές περιοχές, για να μπορούμε, μαζί με τις ορεινές κοινωνίες να ελπίζουμε στο ξαναζωντάνεμά τους.