Η συμβολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη του Δήμου Κόνιτσας

Academic Year:

2011 - 2012

Με συστηματική δουλειά και αρκετό πείσμα, ξεπερνώντας τις δυσκολίες, για τέταρτη συνεχόμενη ακαδημαϊκή χρονιά το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στέκεται δίπλα στα προβλήματα και τις προκλήσεις των ορεινών περιοχών της χώρας.

Η οικονομική κρίση, που πλήττει τη χώρα μας, αποδεικνύεται, από τις τελευταίες εξελίξεις, ότι αποτελεί κομμάτι μιας βαθιάς, διεθνούς, συστημικής κρίσης. Μέσα σ’ αυτό το ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον, οι ορεινές περιοχές αντιμετωπίζουν διπλές δυσκολίες: Οι ήδη αναιμικές ορεινές οικονομίες συρρικνώνονται ακόμη περισσότερο, η ανάπτυξη των υποδομών στον ορεινό χώρο παγώνει, χάνεται η διοικητική αυτοτέλεια των ορεινών Δήμων και κινδυνεύει η ταυτότητά τους μέσα από μια ισοπεδωτική διοικητική μεταρρύθμιση (Καλλικράτης). Τέλος, οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων δημιουργούν έναν επιπλέον κεφαλικό φόρο για τα ορεινά νοικοκυριά με τις μεγάλες ενεργειακές ανάγκες.

«Είναι όλα μαύρα» στα ορεινά; Παρά τα πολλά προβλήματα, για άλλη μια φορά στην νεότερη ιστορία, οι ορεινές περιοχές ενδεχομένως να αποτελέσουν το καταφύγιο, την ελπίδα των ανθρώπων, για τους οποίους τα αστικά κέντρα έχουν μεταβληθεί σε ερήμους απογοήτευσης. Στα βουνά, στα δυσπρόσιτα χωριά, ένα πατρικό σπίτι και λίγη γη μπορεί να συνιστούν σημαντική ευκαιρία διαφυγής από την κρίση. Φαίνεται ότι όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι σκέφτονται να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στην ύπαιθρο.

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μέσα από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» στοχεύει στη μελέτη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ορεινού χώρου, στο άνοιγμα νέων δρόμων ανάπτυξης, που δε θα λεηλατούν το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον των βουνών ούτε θα «εξανδραποδίζουν» τις ορεινές κοινωνίες, στο όνομα του «θεού του χρήματος». Δίνοντας έμφαση στην αναμέτρηση των σπουδαστών μας με τα πραγματικά προβλήματα, κάθε χρόνο «υιοθετεί» μία ορεινή περιοχή της Ελλάδας, μελετώντας συγκεκριμένα ζητήματα που την απασχολούν, αναπτύσσοντας καινοτόμες αλλά ρεαλιστικές λύσεις και διεξόδους για τις τοπικές κοινωνίες. Την ακαδημαϊκή χρονιά 2011-2012, η περιοχή που «υιοθετήθηκε» ήταν αυτή του διευρυμένου Δήμου Κόνιτσας.

Η περιοχή της Κόνιτσας είναι ένας πανέμορφος τόπος. Τη γοητεία της συνιστούν τόσο το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον όσο και οι άνθρωποί της, που δίνουν τη δύσκολη μάχη να κρατηθεί ο τόπος. Η ιστορία της, αθέατη σε πρώτη ματιά αλλά πανταχού παρούσα ως υπόστρωμα, ως πολιτισμός, ως «κάτι στον αέρα» περιλαμβάνει μερικές από τις πιο καθοριστικές στιγμές της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Η Κόνιτσα ξαφνιάζει με την ποικιλομορφία των περιοχών που απαρτίζουν το Δήμο και ζεσταίνει τον επισκέπτη με το φιλόξενο πνεύμα των κατοίκων της. Έχοντας ως «πρώτη ύλη» και πηγή έμπνευσης όλα αυτά τα σημαντικά χαρακτηριστικά του τόπου, σπουδαστές, συνεργάτες και καθηγητές του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» και του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας του Ε.Μ.Π. έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για να συμβάλουν, με φρέσκιες ιδέες, στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη και τις μελλοντικές προοπτικές της περιοχής της Κόνιτσας.

Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν, αγγίζουν πολλές πτυχές της πραγματικότητας του Δήμου Κόνιτσας. Δύο εργασίες αφορούν στην αναζωογόνηση του πρωτογενούς τομέα στον κάμπο της Κόνιτσας, μέσω παραδοσιακών και νέων καλλιεργειών. Παράλληλα, έγινε στα πλαίσια διπλωματικής εργασίας μια συνολική μελέτη για την επιχειρηματικότητα στο Δήμο Κόνιτσας. Τρεις εργασίες αφιερώθηκαν στο κρίσιμο θέμα της ενέργειας. Είναι δυνατόν η Κόνιτσα, με τόσο σημαντικό δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να υποφέρει από το δυσβάσταχτο κόστος του πετρελαίου; Δύο εργασίες ασχολήθηκαν με την αξιοποίηση του δυναμικού αυτού (αιολικά πάρκα και αξιοποίηση δασικής βιομάζας) και μία με την εξοικονόμηση ενέργειας. Μελετήθηκε, επίσης, η αισθητική αναβάθμιση της παλιάς αγοράς της Κόνιτσας. Δύο εργασίες επικεντρώθηκαν στην ενίσχυση του τουριστικού ενδιαφέροντος για τα Μαστοροχώρια και τα χωριά του Σμόλικα. Ασχοληθήκαμε με την επίλυση δυο σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων: την επίλυση του προβλήματος των λυμάτων στα ορεινά χωριά, μέσω της κατασκευής μικρών μονάδων επεξεργασίας λυμάτων. Εκτιμήθηκαν, επίσης, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην επικινδυνότητα εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών. Αποτυπώθηκαν οι απόψεις, τα όνειρα και οι προσδοκίες της νέας γενιάς του Δήμου, που αποτελεί την ελπίδα για το μέλλον της περιοχής. Μελετήθηκε η συμβολή των αμεσοδημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών στις προοπτικές του Δήμου. Τέλος, μία εργασία συγκεντρώνει και ανασυνθέτει τον προβληματισμό των μεταπτυχιακών μας φοιτητών σχετικά με την αναπτυξιακή στρατηγική που θα πρέπει να διαμορφώσει ο Δήμος Κόνιτσας.

Το ξαναζωντάνεμα των ορεινών περιοχών, ιδιαίτερα μέσα στις ειδικές συνθήκες που διαμορφώνονται από τις συμπληγάδες της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, πέρα από το σύνηθες πείσμα και τη θέληση των ορεσίβιων, πρέπει να βασιστεί στις στέρεες βάσεις της συστηματικής επιστημονικής προσέγγισης. Στην κατεύθυνση αυτή φιλοδοξεί να βοηθήσει, όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με προσπάθειες όπως αυτή της ακαδημαϊκής χρονιάς 2011-2012 του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» για την Κόνιτσα. Οι δυσκολίες που η κρίση δημιουργεί και στο χώρο του πανεπιστημίου δυσχεραίνουν το έργο μας, αλλά οι ορεινές περιοχές και ο κόσμος τους μας εμπνέουν και μας δίνουν πρόσθετη δύναμη για τις ξεπερνάμε και να συνεχίζουμε το ερευνητικό μας έργο σε αυτές.

Άλλωστε, πάντα έχουμε κατά νου την προσέγγιση του διάσημου Γάλλου ιστορικού, Fernand Braudel, που στο τρίτομο έργο του «Μεσόγειος», αναφερόμενος στην ιστορική διαμόρφωση ενός από τα πιο σημαντικά λίκνα του ανθρώπινου πολιτισμού, επιγράφει την πρώτη ενότητα με τη φράση: «Πάνω απ’ όλα τα βουνά».

Courseworks:

Ανάδειξη της Πολιτισμικής Ταυτότητας της Καστάνιανης με χρήση Νέων Τεχνολογιών

Η περιήγηση ενός επισκέπτη σ’ έναν ορεινό οικισμό αποκτά εξαιρετικό ενδιαφέρον όταν μέσα από τα κτίσματα και τη φύση που βλέπει ξεπηδούν ιστορίες, μύθοι, παραδόσεις και θρύλοι του χωριού. Η παρούσα εργασία έχει σκοπό να τεκμηριώσει πώς η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να αξιοποιηθεί στη δημιουργία τέτοιων διαδρομών. Ένας ιδιαίτερος και σύγχρονος τρόπος ανάδειξης των στοιχείων είναι η δημιουργία μίας διαδρομής μέσα στο χωριό που θα γίνεται με την βοήθεια υπολογιστή χειρός, στον οποίο θα εμφανίζονται τα σημεία ενδιαφέροντος. Πιο συγκεκριμένα, θα αναδεικνύονται ιδιαίτερα ιστορικά γεγονότα, παραδόσεις και ιδιαιτερότητες της περιοχής μέσα από γραπτή ή φωνητική αφήγηση, η οποία σε τελικό στάδιο θα συνοδεύεται από πολυμέσα (ήχο, εικόνα, βίντεο). Με αυτό τον τρόπο το φυσικό περιβάλλον και ο πολιτισμός του οικισμού αναδεικνύονται και ζωντανεύουν, ταξιδεύουν τον επισκέπτη στο χρόνο και τον κάνουν συμμέτοχο της τοπικής ζωής, για όσο κρατά η διαδρομή του. Ως περιοχή μελέτης έχει επιλεγεί ο οικισμός της Καστάνιανης που ανήκει στην ενότητα των Μαστοροχωρίων της Κόνιτσας. Στην εργασία περιγράφεται ο τρόπος χρησιμοποίησης του υπολογιστή χειρός και μία επιλεγμένη διαδρομή μέσα στον οικισμό.

Ανάπλαση της παλιάς αγοράς της Κόνιτσας

Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική αποτελεί μια αναντικατάστατη έκφραση πλούτου της πολιτιστικής κληρονομιάς και ανεκτίμητη μαρτυρία του παρελθόντος που καθορίζει τη φυσιογνωμία ενός τόπου. Οι συνεχείς άναρχες επεμβάσεις στα κτίρια αλλά και στον δημόσιο χώρο, η ανοικοδόμηση που δεν αποτελεί συνέχεια της τοπικής παράδοσης και η εγκατάλειψη έχουν οδηγήσει στη σταδιακή απώλεια της παραδοσιακής φυσιογνωμίας πολλών οικισμών των ορεινών περιοχών. Η πόλη της Κόνιτσας, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα της παραπάνω εξέλιξης, μοιάζει να αγωνιά να διατηρήσει την παραδοσιακή της ταυτότητα που αλλοιώνεται διαρκώς από τα «φτιασίδια» του χρόνου. Στο κέντρο του οικισμού, η περιοχή της παλιάς αγοράς, άλλοτε άρρηκτα δεμένη με την τοπική ανάπτυξη παρουσιάζει σήμερα μια εικόνα υποβάθμισης, αισθητικής και λειτουργικής, με τα παραδοσιακά κτίρια να ασφυκτιούν και να χάνονται μέσα στο σύγχρονο αστικό ιστό. Διερευνώντας και εντοπίζοντας τα στοιχεία που συνθέτουν την ιδιαίτερη τοπική φυσιογνωμία αλλά και τις σύγχρονες ανάγκες της τοπικής κοινωνίας προτείνονται επεμβάσεις αστικής ανάπλασης του χώρου, επανασχεδιασμού των όψεων των παραδοσιακών διατηρητέων και των σύγχρονων κτιρίων αλλά και αποκατάστασης και επανάχρησης των εγκαταλελειμμένων σήμερα κτιρίων. Η πρόταση στοχεύει στην ανάκτηση και την ανάδειξη της παραδοσιακής φυσιογνωμίας της παλιάς αγοράς της Κόνιτσας, ενισχύοντας την ελκυστικότητα και την πολιτισμική αξία της πόλης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της.

Αξιοποίηση δασικής βιομάζας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεθέρμανση της πόλης της Κόνιτσας

Η απειλή της ενεργειακής φτώχειας στις ορεινές περιοχές, λόγω των υψηλών θερμικών φορτίων που απαιτούνται και της εξάρτησης από συμβατικές μορφές ενέργειας, αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και κυρίως η αξιοποίηση της δασικής βιομάζας, η οποία βρίσκεται σε αφθονία στις ορεινές περιοχές και έχει τη δυνατότητα παραγωγής θερμότητας, μπορούν να απαλύνουν το μεγάλο οικονομικό φορτίο, που συνεπάγεται η κάλυψη των αυξημένων ενεργειακών απαιτήσεων των νοικοκυριών στα ορεινά.

Στην παρούσα εργασία, αφού αποσαφηνιστούν οι έννοιες της βιομάζας και των ΑΠΕ, γίνεται μια συνοπτική καταγραφή των τρόπων αξιοποίησης της δασικής βιομάζας και κυρίως της απευθείας καύσης της για παραγωγή ενέργειας (θερμικής και ηλεκτρικής). Επίσης, εξετάζεται η περίπτωση εγκατάστασης μιας μονάδας καύσης δασικής βιομάζας για παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας στην πόλη της Κόνιτσας και η οικονομική της βιωσιμότητα.

Προκύπτει ότι, με βάση το ισχύον πλαίσιο στήριξης των επενδύσεων σε ΑΠΕ, η κατασκευή μιας τέτοιας μονάδας είναι ιδιαίτερα αποδοτική οικονομικά. Παράλληλα, η παραγωγή θερμικής ενέργειας μπορεί να καλύψει ένα σημαντικό μέρος των θερμικών αναγκών της Κόνιτσας με πολύ χαμηλότερο κόστος σε σχέση με την καύση πετρελαίου.

Αξιοποίηση δασικής βιομάζας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεθέρμανση της πόλης της Κόνιτσας

Από την Αντιπροσωπευτική στην Άμεση Δημοκρατία: Ένα Νέο Εργαλείο Απόφασης και Διοίκησης για τον «Δήμο» της Κόνιτσας

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στη διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών στην λήψη αποφάσεων στην περιοχή της Κόνιτσας. Αρχικά, μέσα από μια σύντομη κριτική ανάλυση στο σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει αυτή τα τελευταία χρόνια, τεκμηριώνεται η ανάγκη υιοθέτησης τέτοιων προσεγγίσεων στη λήψη των αποφάσεων. Στη συνέχεια, με την παράθεση των βασικότερων αμεσοδημοκρατικών και συμμετοχικών παραδειγμάτων που έχουν επιχειρηθεί ανά τον κόσμο, αναδεικνύονται τα κύρια χαρακτηριστικά και οι σημαντικές δυνατότητες που προσφέρουν. Τέλος, διερευνούνται οι προοπτικές ένταξης μιας τέτοιας διαδικασίας στην περιοχή μελέτης μας και περιγράφονται, σε αδρές γραμμές, οι μέθοδοι εφαρμογής και λειτουργίας της από τον «Δήμο» της Κόνιτσας.

Διαχείριση λυμάτων στις ορεινές περιοχές: Η περίπτωση του Δίστρατου Κόνιτσας

Η διαχείριση υγρών αποβλήτων αποτελεί μέτρο περιβαλλοντικής προστασίας με πρωτεύουσα σημασία. Ειδικά στις ορεινές περιοχές, όπου τα υγρά απόβλητα των οικισμών καταλήγουν, κυρίως, σε ποτάμια και υδατορρεύματα, που αποτελούν ευαίσθητους υδάτινους αποδέκτες, η σημασία της επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Η εργασία διερευνά το θέμα της διαχείρισης των λυμάτων μικρών ορεινών οικισμών. Περιοχή μελέτης αποτελεί η Κοινότητα του Δίστρατου, στο Δήμο της Κόνιτσας. Για την επίτευξη του στόχου παρουσιάζεται η νομοθεσία που διέπει τους οικισμούς, στους οποίους απαιτείται επεξεργασία λυμάτων, αναλύονται τα τρία στάδια επεξεργασίας, αναφέρονται οι σύγχρονες διεθνείς τάσεις στην διαχείριση των υγρών αποβλήτων καθώς και τα συστήματα επεξεργασίας που προτείνονται για μονάδες μικρής κλίμακας.

Ως «βέλτιστη» λύση, βάσει διαφόρων ποσοτικών και ποιοτικών κριτηρίων, επιλέγονται τα compact συστήματα. Τέλος, πραγματοποιείται ο προκαταρτικός σχεδιασμός ενός τέτοιου συστήματος για τον οικισμό του Δίστρατου.

Εναλλακτικές Καλλιέργειες στην Κόνιτσα

Στην παρούσα εργασία αναλύεται, αρχικά, η υφιστάμενη κατάσταση της γεωργικής δραστηριότητας στον κάμπο του καλλικρατικού Δήμου Κόνιτσας και, στη συνέχεια, αξιολογούνται από χρηματοοικονομικής πλευράς τέσσερις νέες καλλιέργειες, οι οποίες είναι κατάλληλες για την περιοχή και επιτυγχάνουν σημαντικά υψηλότερες οικονομικές αποδόσεις συγκριτικά με τις υφιστάμενες. Αυτές είναι η καλλιέργεια στέβιας, η καλλιέργεια μύρτιλλου, η θερμοκηπιακή καλλιέργεια τομάτας και η καλλιέργεια μανιταριών πλευρώτους. Με βάση τα αποτελέσματα της χρηματοοικονομικής ανάλυσης, οι νέες καλλιέργειες φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερα ελκυστικές επενδύσεις. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη αφενός η δυσκολία εξεύρεση αγοράς και, αφετέρου, η ανάγκη διατήρησης των παραδοσιακών καλλιεργειών λόγω της σημασίας τους στον πρωτογενή τομέα της περιοχής, ειδικά του κτηνοτροφικού κλάδου.

Εξοικονόμηση ενέργειας στην πόλη της Κόνιτσας

Στην παρούσα εργασία διερευνώνται οι δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας από επεμβάσεις στο κέλυφος κατοικιών, στους απαιτητικούς ως προς την ενεργειακή κατανάλωση ορεινούς οικισμούς. Ως περίπτωση μελέτης έχει επιλεγεί ο οικισμός της Κόνιτσας.

Για το σκοπό αυτό, ακολουθήθηκε μια μεθοδολογία η οποία έχει ως βασικό της στοιχείο τη μοντελοποίηση του κτιριακού αποθέματος του υπό μελέτη οικισμού και κατόπιν την εισαγωγή του σε κατάλληλο λογισμικό, το οποίο, λαμβάνοντας υπόψη τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής, υπολογίζει την ενεργειακή ζήτηση των κτιρίων. Με βάση τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του οικισμού σε θερμική ενέργεια, διατυπώθηκαν πέντε διαφορετικά σενάρια εξοικονόμησης ενέργειας. Για κάθε ένα από τα σενάρια αυτά, υπολογίστηκε το κόστος επένδυσης, η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνεται καθώς και το οικονομικό όφελος που προκύπτει από την εφαρμογή του.

Η εφαρμογή θερμομόνωσης στους εξωτερικούς τοίχους των κατοικιών είναι η πιο αποδοτική λύση, από οικονομικής πλευράς. Γενικότερα, η βελτίωση των χαρακτηριστικών του κτιριακού κελύφους αποδεικνύεται ότι συνεπάγεται ιδιαίτερα μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας στους ορεινούς οικισμούς, λόγω των ψυχρών κλιματικών συνθηκών.

Η επιχειρηματικότητα στις ορεινές περιοχές: Η περίπτωση του Δήμου Κόνιτσας

Η μελέτη της επιχειρηματικότητας των ορεινών περιοχών αποτελεί ένα νέο πεδίο έρευνας. Στην παρούσα εργασία διερευνώνται τα χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας στο Δήμο Κόνιτσας, μέσω έρευνας πεδίου με δομημένες συνεντεύξεις σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 49 επαγγελματιών της περιοχής. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της «ορεινής» επιχειρηματικότητας, καθώς η γεωγραφική θέση, η μειωμένη προσβασιμότητα, ο φυσικός πλούτος, το ανθρώπινο κεφάλαιο, κ.ά. στοιχεία ασκούν δυναμικές επιδράσεις, θετικές και αρνητικές. Μέσα από τα στοιχεία αυτά εξετάζονται τα προβλήματα και το δυναμικό ανάπτυξής της επιχειρηματικότητας και, τέλος, παρατίθενται προτάσεις με στόχο την αποτελεσματική στήριξη των κατά βάση μικρής κλίμακας, οικογενειακών επιχειρήσεων της περιοχής.

Η κεκλιμένη εκκλησία της Αγ. Παρασκευής στο Παλαιοσέλι Κόνιτσας

Η κατασκευή των κτιρίων δεν μπορεί, πολλές φορές, να ξεφύγει από τη δράση φυσικών παραγόντων. Η σύνθεση του εδάφους, στοιχεία που πιθανόν να μην έχουν συμπεριληφθεί στις μελέτες, σε συνδυασμό με τα υλικά κατασκευής, μπορούν να προκαλέσουν βύθιση των θεμελίων, μετακίνηση ή στροφή τους με αποτέλεσμα, ενίοτε, την απόκλιση από την κατακόρυφο. Συνήθως, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αστοχία του κτιρίου και, τέλος, την κατάρρευσή του. Εξαιρετικά σπάνια τα κτίρια αυτά μένουν στη θέση τους σε «πείσμα» των νόμων της φύσης, προκαλώντας την περιέργεια και το θαυμασμό του κοινού.

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται μια τέτοια περίπτωση, ο Ι.Ν. Αγ. Παρασκευής Παλαιοσελίου, στο δήμο Κόνιτσας, ο οποίος παρουσιάζει σημαντική απόκλιση από την κατακόρυφο. Αρχικά γίνεται μία εισαγωγή για την ευρύτερη περιοχή, καθώς και μια ιστορική αναδρομή για την κατασκευή της εκκλησίας. Στη συνέχεια παρατίθεται η παθολογία του μνημείου και οι δυνατότητες αποκατάστασης των ζημιών και ανάδειξης της εκκλησίας. Έχουν ληφθεί υπόψη προηγούμενες μελέτες, καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής και γίνονται προτάσεις τόσο σε σχέση με τη δομική – στατική προστασία του μνημείου, όσο και για την ολοκληρωμένη τουριστική ανάπτυξή της περιοχής, με παραπομπές σε κτίρια με κλίση από όλον τον κόσμο.

Όνειρα και προσδοκίες της νέας γενιάς του Δήμου Κόνιτσας

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί η ζωή της νέας γενιάς στις ορεινές περιοχές της Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα στον Δήμο Κόνιτσας. Οι νέοι μέσω του δικτύου κοινωνικών σχέσεων που αναπτύσσουν σε συγκεκριμένο ιστορικό, γεωγραφικό, κοινωνικό, πολιτισμικό και οικονομικό περιβάλλον διαμορφώνουν συμπεριφορές και προσδοκίες για την προσωπική και κοινωνική τους ζωή. Η συγκεκριμένη εργασία εστιάζει στη στάση της νεολαίας της περιοχής της Κόνιτσας σε σχέση με τις προσωπικές της επιλογές και τις κοινωνικές της καταβολές. Οι ομάδες συνομιλήκων, η εκπαίδευση, ο ελεύθερος χρόνος, η σχέση που έχουν οι νέοι με το φυσικό περιβάλλον και σε γενικές γραμμές με τον τόπο τους αναδείχθηκαν σε κύριους ερμηνευτικούς τομείς για την ανάλυση των αντιλήψεων και των συμπεριφορών του νεανικού πληθυσμού του Δήμου Κόνιτσας. Τέλος, διερευνήθηκαν οι αδυναμίες που προκύπτουν ώστε να αναληφθούν μελλοντικά τα κατάλληλα μέτρα κοινωνικής πολιτικής για την ομαλότερη ένταξή τους. Η εργασία υλοποιήθηκε με την διεξαγωγή επιτόπιας έρευνας με την χρήση της μεθόδου των ερωτηματολογίων προς τους μαθητές του Γενικού Λυκείου και του ΕΠΑΛ του Δήμου Κόνιτσας. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση των απαντήσεων και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Τέλος, πραγματοποιήθηκε συγκριτική ανάλυση των αποτελεσμάτων σε σχέση με τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών που έλαβαν χώρα στην περιοχή του Μετσόβου και των Τζουμέρκων.

Προτάσεις ανάπτυξης της καλλιέργειας πεπονιού (Cucumis melo L.) στην Καλλιθέα Κόνιτσας

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται ο κλάδος της καλλιέργειας πεπονιού στην περιοχή Καλλιθέα (ή Γορίτσα) του Δήμου Κόνιτσας, ο οποίος αποτελεί μια σημαντική δραστηριότητα για την οικονομία της περιοχής εδώ και δεκαετίες. Σήμερα, δραστηριοποιείται ένας μικρός αριθμός καλλιεργητών, καθώς η ενασχόληση με το πεπόνι θεωρείται επιζήμια. Όμως, τα αποτελέσματα της έρευνας πεδίου, η οποία πραγματοποιήθηκε με δομημένες συνεντεύξεις σε παραγωγούς της περιοχής, και της ανάλυσης SWOT, αναδεικνύουν ότι υπάρχουν σοβαρές προοπτικές όχι απλά συνέχισης αλλά και περαιτέρω ανάπτυξης της εν λόγω καλλιέργειας. Θα πρέπει, ωστόσο, να ληφθούν κατάλληλα μέτρα τόσο από τους παραγωγούς όσο και από την Πολιτεία, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες και ευκαιρίες που παρουσιάζονται και, ταυτόχρονα, να αντιμετωπιστούν οι αντίστοιχες αδυναμίες και απειλές.

Προτάσεις για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του Δήμου Κόνιτσας

Η έννοια της «ανάπτυξης» διαμορφώθηκε μέσα από αντικρουόμενες επιστημονικές προσεγγίσεις, από την απλή οικονομική θεώρηση, σε μια σύγχρονη αντίληψη που ενσωματώνει κοινωνικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους.

Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η ανάδειξη της θεωρίας της ολοκληρωμένης ανάπτυξης, μέσα από τη σύνθεση τριών συλλογικών διεπιστημονικών μελετών για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη της περιοχής της Κόνιτσας, που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» του Ε.Μ.Π. Η περιγραφή τόσο των αποτελεσμάτων του κάθε βήματος της μεθοδολογίας, όσο και των συνθετικών σεναρίων ολοκληρωμένης ανάπτυξης, αποτελεί σημαντικό εργαλείο που συμβάλλει στο σχεδιασμό, τη χάραξη και τη στήριξη σχετικών πολιτικών.

Χωροθέτηση αιολικών πάρκων στο Δήμο Κόνιτσας

Η παρούσα εργασία στοχεύει στη δημιουργία χάρτη με κατάλληλες περιοχές για χωροθέτηση αιολικών πάρκων στο Δήμο Κόνιτσας. Η επιλογή του χώρου εγκατάστασης ενός αιολικού πάρκου, η ορθολογική δηλαδή χωροθέτηση του, σε περιοχή με υψηλό ανανεώσιμο δυναμικό και παράλληλα μικρές έως μηδαμινές επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, είναι το πρώτο στάδιο μελέτης και κατάλληλης αξιολόγησης από τον υποψήφιο επενδυτή. Όσον αφορά στη χώρα μας, οι βασικές αρχές, τα ειδικά κριτήρια και οι κανόνες χωροθέτησης έχουν τεθεί από στο Ε.Π.Χ.Σ. & Α.Α. Α.Π.Ε. Ο έλεγχος τους αποτελεί απαραίτητο βήμα για τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης. Τέλος, παρουσιάζεται μια πρόταση εγκατάστασης ανεμογεννητριών, βασισμένη όχι μόνο σε μεγάλες εγκαταστάσεις, αλλά και σε μεμονωμένες ανεμογεννήτριες για κάλυψη μικρών φορτίων και σε συνεργασία με μικρές υδροηλεκτρικές μονάδες.