Το Ζαγόρι είναι ένας τόπος με πλούσια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λαϊκή ιατρική παράδοση της περιοχής με τους περίφημους Βικογιατρούς, η οποία στηρίχτηκε στον πλούτο της τοπικής χλωρίδας. Σήμερα, η ξεχασμένη αυτή παράδοση μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να συγκρατήσουν τους νέους ανθρώπους της περιοχής.

Η εγκατάλειψη των κτιρίων αποτελεί χαρακτηριστικό των ορεινών περιοχών, απόρροια της πληθυσμιακής εγκατάλειψης και, κατ’ επέκταση, της αποδυνάμωσης του κοινωνικού ιστού. Οι αλλαγές που στράγγιξαν τη ζωή από τις ορεινές περιοχές άφησαν άδεια κτίρια ή και ολόκληρους οικισμούς έρημους. Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν ένα σύνολο οικισμών ιδιαίτερης και εξαιρετικά διατηρημένης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ωστόσο, διάσπαρτα σε όλο το Ζαγόρι υπάρχουν πολλά κτίρια που δεν στεγάζουν καμία χρήση, έχουν εγκαταλειφθεί και ήδη, σε μεγάλο βαθμό, φθαρεί.

Στην παρούσα εργασία γίνεται, αρχικά, μια σύντομη ιστορική αναδρομή της γεωργικής δραστηριότητας στο Δήμο Ζαγορίου και, στη συνέχεια, πραγματοποιείται ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και παρουσιάζονται προτάσεις για νέες καλλιέργειες. Οι καλλιέργειες που προτείνονται (αμπέλια, κηπευτικά, αρωματικά φυτά, κράνα, φρούτα του δάσους, κτηνοτροφικά φυτά, κάστανα, καρύδια) αφορούν σε είδη που υπήρχαν και υπάρχουν στην περιοχή μελέτης και φαίνεται ότι, με τα σημερινά δεδομένα, μπορούν να αποτελέσουν ελκυστικές επενδύσεις.

H επέμβαση, εκ των υστέρων, σε τοπία μεταβιομηχανικά και περιοχές υποβαθμισμένες από παρελθοντικές ανθρώπινες παραγωγικές δραστηριότητες (όπως οι λατομικές), με σκοπό αρχικά τη σταδιακή περιβαλλοντική τους αποκατάσταση και, σε ένα δεύτερο επίπεδο, τη νοηματοδότηση της επανένταξης τους με σύγχρονα μέσα και όρους στο σήμερα αποτελεί συνήθη  πρακτική.  Στην παρούσα εργασία διερευνάται ο καταλληλότερος, σχεδιαστικά, τρόπος αποκατάστασης ενός εγκαταλειμμένου λατομικού πεδίου στο Κεντρικό Ζαγόρι, με στόχο τη δημιουργία ενός πολυλειτουργικού δημόσιου χώρου αναφοράς για κατοίκους και επισκέπτες, εν

Οι ορεινές περιοχές αποτελούν θύλακες βιοποικιλότητας που απειλούνται από τις κλιματικές μεταβολές. Τα ορεινά δασικά συγκροτήματα έχουν ιδιαίτερα σημαντική οικολογική αξία και χρησιμότητα για την κοινωνία. Η κλιματική αλλαγή απειλεί την εύρυθμη λειτουργία τους και επιφέρει πολλούς κινδύνους. Ο μεγαλύτερος από αυτούς είναι οι δασικές πυρκαγιές. Στην Ελλάδα, τις τελευταίες δεκαετίες, οι δασικές πυρκαγιές παρουσιάζουν ιδιαίτερη ένταση. Μελλοντικά, αναμένεται αύξηση της συχνότητας και της έντασής τους ακόμα και σε πιο ψηλά από τα συνηθισμένα υψόμετρα.

Στην παρούσα εργασία αναπτύσσεται η δημιουργία ενός χάρτη ζωνών επικινδυνότητας εμφάνισης κατολισθητικών φαινομένων, με χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, για την περιοχή του Δήμου Ζαγορίου. Ο χάρτης αποτελείται από πέντε ζώνες επικινδυνότητας και δημιουργήθηκε μετά από γραμμικό συνδυασμό, με βάρη, επτά καθοριστικών παραγόντων εμφάνισης κατολίσθησης και κατάλληλη βαθμονόμηση αυτών από ειδικούς γεωεπιστήμονες. Βάσει αυτού, είναι δυνατός ο προσδιορισμός των άμεσα απειλούμενων οικισμών και η έγκαιρη πρόβλεψη πιθανών κατολισθητικών φαινομένων.

Με άξονα το δίπολο ευεργεσία – sponsoring διερευνάται η  επίδραση, στον  ορεινό πολιτισμό του Ζαγορίου, της μετάβασης από την κοινωνία της «μακράς διάρκειας» στην κοινωνία του καταναλωτισμού. Από το Ζαγόρι της  ευεργεσίας και του πολιτισμού, στο Ζαγόρι - προϊόν προς κατανάλωση από την βιομηχανία του τουρισμού. Το πέρασμα από την προβιομηχανική, παραδοσιακή κοινωνία στη σύγχρονη αποδυναμώνει τη συλλογικότητα και εκφυλίζει την έννοια της ευεργεσίας.

Η παρούσα εργασία αφορά στην αναγνώριση του παραδοσιακού οικισμού Διλόφου Κεντρικού Ζαγορίου από αρχιτεκτονικής-οικιστικής και εξελικτικής σκοπιάς.

Αρχίζοντας από τα πρώτα ιστορικά στοιχεία για το Ζαγόρι και τις πρώτες αναφορές για την ύπαρξη του Διλόφου (πρώην Σωποτσέλι) φτάνουμε στην εικόνα που έχει σήμερα ο οικισμός.

Ο θεσμός των συνεταιρισμών ακροβατεί σε ένα μεταίχμιο σειράς κρίσιμων αλλαγών. Στο Ζαγόρι, η ύπαρξη συνεταιρισμών στο παρελθόν υπήρξε καθοριστική για την τοπική ανάπτυξη. Ωστόσο, στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, ο θεσμός μοιάζει εκφυλισμένος και ο ρόλος του αποδυναμωμένος.

Η εργασία αυτή έχει θέμα τα τοπικά κοινωνικά κινήματα που αναπτύσσονται ενάντια στη χωροθέτηση κάποιου έργου υποδομής ή ανάπτυξης. Κυρίως αντικείμενο της αποτελεί η μελέτη της περίπτωσης της Βωβούσας Ιωαννίνων, στην οποία υπάρχει πρόταση για την απόληψη τμήματος της παροχής νερού του ποταμού Αώου που διέρχεται μέσα από τον οικισμό σε ανάντη θέση και άντλησή του στον ταμιευτήρα του ΥΗΣ Πηγών Αώου, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία. Το προτεινόμενο έργο παρουσιάζεται και εξετάζεται τόσο από τεχνo-οικονομική σκοπιά όσο και από κοινωνική πλευράς.