Courseworks

Νέα Γενιά και Τζουμέρκα
Abstract

Aντικείμενο της εργασίας είναι η ζωή της νεολαίας στις ορεινές περιοχές. Η έρευνα εστιάζει στην καθημερινότητα των μαθητών των ορεινών χωριών των Τζουμέρκων, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, στη θετική πλευρά της ζωής στο χωριό, στις επιθυμίες και τους προβληματισμούς τους για το μέλλον τους. Για την υλοποίηση της εργασίας διεξήχθη επιτόπια έρευνα με τη χρήση της μεθόδου των ερωτηματολογίων προς στους μαθητές γυμνασίου και λυκείου των σχολείων των τριών μεγαλύτερων Δήμων που ανήκουν στην ορεινή περιοχή των Τζουμέρκων. Αυτά είναι τα σχολεία των Δήμων Πραμάντων, Αγνάντων και Αθαμανίας με έδρες τα Πράμαντα, Άγναντα και Βουργαρέλι αντίστοιχα. Τέλος, έλαβε χώρα η επεξεργασία των απαντήσεων των ερωτηματολογίων με τη χρήση του λογισμικού SPSS και  η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους.

In Workshop:
Η δημογραφική ταυτότητα των Τζουμέρκων από το 1940 έως σήμερα
Abstract

Τα Τζουμέρκα αποτελούν μια ορεινή περιοχή. Η γεωγραφική θέση τους, το ανάγλυφο και οι κλιματολογικές συνθήκες επηρέασαν την κατανομή και τη σύνθεση του πληθυσμού τους, ο οποίος διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε μέσα από ένα σύνολο διαδοχικών οικονομικών και πολιτικών γεγονότων, με θετικές και αρνητικές επιπτώσεις σε αυτόν. Από το 1940 έως σήμερα η περιοχή πέρασε σταδιακά, από την περίοδο των γεμάτα ζωή χωριών και τους ένδοξους αγώνες, στην εγκατάλειψή τους και το αβέβαιο μέλλον τους.

Σκοπός της εργασίας είναι η καταγραφή, η αιτιολόγηση και η ανάλυση των μεταβολών και των αλλαγών του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής των Τζουμέρκων, καθώς και των φαινομένων που το αφορούν και συμβάλλουν στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη του μεγέθους και της σύνθεσής του. Στόχος είναι, η ανάδειξη των φαινομένων που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση του πληθυσμού και η παρουσίαση των μελλοντικών τάσεων. Για να επιτευχθεί αυτό, το χρονικό διάστημα της μελέτης προσδιορίζεται με βάση σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Ορίζονται χρονικές περίοδοι, στις οποίες εξετάζεται η κατάσταση του πληθυσμού, δηλαδή το μέγεθος και η εξέλιξή του. Έπειτα, γίνεται η κατανομή του πληθυσμού κατά φύλο και ηλικία και εξετάζεται η σύνθεσή του: ηλικία, φύλο και μορφωτικό επίπεδο. Τέλος, χρησιμοποιούνται πυραμίδες ηλικιών και πληθυσμιακοί δείκτες, ώστε να προσδιοριστούν οι μελλοντικές τάσεις.

Τα τελικά συμπεράσματα από την εφαρμογή των παραπάνω, δείχνουν ότι ο πληθυσμός παρουσιάζει μικρή αύξηση. Παράλληλα όμως, γερνάει. Η μετανάστευση και η αστικοποίηση παρουσιάζονται ως οι κυριότερες αιτίες που διαμόρφωσαν τη σημερινή κατάσταση του πληθυσμού.

Η ιστορία έχει δείξει ότι οι ορεινές περιοχές έχουν περάσει διάφορες περιόδους ερήμωσης, αλλά και περιόδους πληθυσμιακής ανάκαμψης. Τα Τζουμέρκα αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των μεταβολών. Βρισκόμαστε, ίσως, σε μια περίοδο ανάκαμψης των Τζουμέρκων; Αντί να περιμένουμε την απάντηση στο ερώτημα, καλύτερα θα ήταν με τη δράση μας να βοηθήσουμε ώστε να απαντηθεί αυτό θετικά.

In Workshop:
Η σημασία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του Συρράκου, για τους κατοίκους του
Abstract

Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά των ορεινών περιοχών. Το Συρράκο, λόγω συγκεκριμένων κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, αποτελεί σήμερα έναν από τους καλύτερα διατηρημένους ορεινούς παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας. Στο κατώφλι της σύγχρονης ανάπτυξής του μοιάζει να προφυλάσσει επαρκώς την πολύτιμη κληρονομιά του. Οι περισσότεροι κάτοικοί του δεν ζουν μόνιμα, αλλά περνούν σημαντικό χρονικό διάστημα σ’ αυτό, σε ετήσια βάση. Οι Συρρακιώτες υποστηρίζουν θερμά την προστασία της ελληνικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Θεωρούν τους εαυτούς τους προνομιούχους ως προς το ότι διαθέτουν έναν μοναδικού αρχιτεκτονικού πλούτου οικισμό, χωρίς να παραβλέπουν ωστόσο τα στοιχεία εκείνα που αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία του. Εμφανίζονται θετικοί ως προς μια αυστηρή νομοθεσία που θα προστατεύει αποτελεσματικά την τοπική φυσιογνωμία και αναγνωρίζουν ότι η αρχιτεκτονική του τόπου τους είναι αυτή που μαγνητίζει τους επισκέπτες. Αντιλαμβάνονται ότι αυτή η αρχιτεκτονική τους μοναδικότητα είναι ικανή να στηρίξει τη μελλοντική ανάπτυξη του οικισμού, αν διατηρηθεί και συνδυαστεί παράλληλα με άλλα στοιχεία της περιοχής. Εμφανίζονται πρόθυμοι να στηρίξουν οικονομικά έναν φορέα  ο οποίος θα αναλάβει την προστασία και διατήρηση της τοπικής αρχιτεκτονικής, αν και στέκονται αρκετά αμήχανοι και διερευνητικοί ως προς το ύψος του χρηματικού ποσού που δηλώνουν πρόθυμοι να καταβάλουν και ως προς τον τρόπο λειτουργίας του φορέα. Οι αφηγήσεις τους για την οικιστική εξέλιξη του Συρράκου, η κριτική προσέγγιση των διαφόρων ζητημάτων που τους τέθηκαν και οι προβληματισμοί τους για το μέλλον του οικισμού τους αποδεικνύονται εξαιρετικά ενδιαφέροντα.

In Workshop:
Τα παραμύθια των Τζουμέρκων
Abstract

Αντικείμενο της εργασίας αυτής είναι η καταγραφή τοπικών λαϊκών παραμυθιών του προηγούμενου αιώνα της περιοχής των Τζουμέρκων, όπως τα διηγήθηκαν κάτοικοι της περιοχής. Το υλικό προέρχεται από την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία και πρόκειται για εργασία φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, του Ακαδημαϊκού έτους 1959 – 1960. Οι φοιτητές, μέσω συνεντεύξεων, κατέγραψαν ιστορίες και παραμύθια, από ανθρώπους ηλικίας εξήντα έως ογδόντα ετών, οι οποίοι κατοικούσαν στην περιοχή. Σκοπός της εργασίας είναι, μέσω των αφηγήσεων, η ανάλυση και η κατανόηση των βασικών κοινωνικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών, των ορεινών περιοχών των Τζουμέρκων, της εποχής εκείνης.

In Workshop:
Κίνδυνοι από δασικές πυρκαγιές στα Τζουμέρκα
Abstract

Το «δάσος» στην ευρύτερη ερμηνεία του, αποτελεί ένα πολυσύνθετο οικολογικό σύστημα, με δική του ζωή και λειτουργίες που συνυπάρχουν αρμονικά σε μια περιοχή. Είναι ένα φυσικό αγαθό με πολύπλευρη σημασία και ιδιαίτερα σημαντική αξία για τον άνθρωπο. Είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος με τεράστιες και ανεξάντλητες δυνατότητες στην περιβαλλοντική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη ενός τόπου, πού συντελεί στη δημιουργία καλύτερων συνθηκών ζωής.

Στόχος της παρούσας εργασίας, είναι να παρουσιαστούν οι κίνδυνοι που προκαλούνται από τις δασικές πυρκαγιές στον ορεινό χώρο και να γίνει μία επισκόπηση της κατάστασης στα Τζουμέρκα. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι τα σενάρια της κλιματικής αλλαγής υποδεικνύουν γενικώς αύξηση του κινδύνου πυρκαγιών στη Μεσόγειο, προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα για την περαιτέρω προστασία των δασικών οικοσυστημάτων της ευρύτερης περιοχής των Τζουμέρκων. Η επιλογή και η μελέτη της συγκεκριμένης περιοχής έγινε λόγω της ιδιαίτερης σημασίας της, καθώς διαθέτει ιδιαίτερα φυσικά, αισθητικά και ιστορικά χαρακτηριστικά ενώ παράλληλα παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης και χρήζει δασοπροστασίας.

Η εργασία στηρίχτηκε στην ελληνική και τη διεθνή βιβλιογραφία και εμπειρία, καθώς και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Παρουσιάζεται με σαφήνεια η υφιστάμενη κατάσταση του φυσικού της περιβάλλοντος και υποδεικνύεται η ανάγκη προστασίας, αλλά και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των επιδράσεων και της υποβάθμισης που μπορεί να επιφέρει μία πυρκαγιά.

In Workshop:
Κλιματική αλλαγή στις ορεινές περιοχές. Η περίπτωση των Τζουμέρκων
Abstract

Στην παρούσα εργασία γίνεται εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων. Αρχικά αναλύονται τα χαρακτηριστικά στοιχεία σύνθεσης του κλίματος. Αναφέρονται οι διάφορες κλιματικές κατηγορίες καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ορεινού κλίματος. Έπειτα, γίνεται μια σύντομη αναδρομή των ερευνητικών εργασιών για την κλιματική αλλαγή σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς και κάποιες κλιματικές προβλέψεις για την Ελλάδα και ειδικότερα για την περιοχή μελέτης. Τέλος, εκτιμώνται οι επιδράσεις της αλλαγής του κλίματος για την περιοχή των Τζουμέρκων καθώς και τρόποι αντιμετώπισης και μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων.

Ειδικότερα, η αύξηση της θερμοκρασίας σε συνδυασμό με την διατήρηση των βροχοπτώσεων στα σημερινά επίπεδα αναμένεται να ευνοήσει τον πρωτογενή τομέα παραγωγής  και  τον  τουρισμό.  Αναμένεται,  όμως,  και  αύξηση  των  κατολισθητικών φαινομένων  και  πυρκαγιών,  τα  οποία  μπορούν  να  αντιμετωπιστούν  με  την  κατάλληλη τεχνολογία πρόληψης και αντιμετώπισης.

In Workshop:
Τα μυστικά της άγριας ζωής στα Τζουμέρκα
Abstract

Η χρονιά που διανύουμε, έχει ανακηρυχθεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως η Διεθνής Χρονιά της Βιοποικιλότητας. Τι σημαίνει όμως αυτό για τους περισσότερους από εμάς; Γιατί να ασχοληθούμε με τις διάφορες μορφές ζωής που υπάρχουν γύρω μας; Το κείμενο που ακολουθεί δεν έχει σκοπό την απλή παράθεση μιας λίστας με τα είδη που απαντώνται στην περιοχή των Τζουμέρκων. Σκοπός της εργασίας είναι να αναδείξει την ομορφιά της άγριας ζωής του τόπου μας και να ρίξει φως στις άγνωστες πτυχές της. Ίσως, αν ανακαλύψουμε τα μυστικά και τις πραγματικές συμπεριφορές των όντων που θεωρούμε συνηθισμένα και κοινά καταλάβουμε την αξία που έχει η ποικιλία της ζωής γύρω μας. Υπάρχουν τόσα πράγματα που συμβαίνουν χωρίς να τα αντιλαμβανόμαστε. Μέσα σε φυλλωσιές, στις όχθες ποταμών, πάνω και κάτω από τη γη, η ζωή βρίσκει τον τρόπο να μας εκπλήσσει. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε, είναι να ανοίξουμε τα μάτια μας και να αφήσουμε το μυστήριο της ζωής να εκτυλιχθεί φυσιολογικά. Μικρά και μεγάλα πλάσματα μας εμπνέουν και  μας καλούν να αναζητήσουμε τα κοινά μας χαρακτηριστικά.

In Workshop:
Αξιολόγηση ιστοσελίδων της περιοχής των Τζουμέρκων
Abstract

Το διαδίκτυο αποτελεί σήμερα μέρος της ζωής όλων μας. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι το επισκέπτονται καθημερινά αξιοποιώντας τις τεράστιες δυνατότητες που τους προσφέρει. Ως αποτέλεσμα αυτών των δυνατοτήτων του έχει αναδειχτεί σε ένα απ’ τα σημαντικότερα μέσα επιμόρφωσης, ενημέρωσης, επικοινωνίας, πραγματοποίησης συναλλαγών και διασκέδασης. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί ο τρόπος προβολής μιας ορεινής περιοχής στο διαδίκτυο, μέσα από τις ιστοσελίδες τοπικών φορέων και επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, ως περιοχή μελέτης επιλέγεται η περιοχή των Τζουμέρκων της Ηπείρου.

Ζητούμενο για έναν ορεινό τόπο με ισχυρή παράδοση και μεγάλη ιστορική κληρονομιά είναι, αφενός να προσαρμοστεί στη νέα εποχή χωρίς να χάσει την ταυτότητά του, αφετέρου να  προβάλλει  αποτελεσματικά  τα  τοπικά  χαρακτηριστικά  του,  στους  επισκέπτες  του διαδικτύου, στοιχείο που μπορεί να συμβάλει στην περαιτέρω αξιοποίηση των τουριστικών δυνατοτήτων του. Παράλληλα, οι κάτοικοι της περιοχής μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους αξιοποιώντας τις δυνατότητες του διαδικτύου. Στις ορεινές περιοχές, όπου οι συνθήκες είναι δύσκολες και οι αποστάσεις μεγάλες, ο καινούριος τρόπος επικοινωνίας μπορεί να δώσει απάντηση σε πολλά από τα προβλήματα των πολιτών.

Για τη διεξαγωγή της έρευνας επιλέχθηκαν αντιπροσωπευτικές ιστοσελίδες Δήμων και Κοινοτήτων και τουριστικών επιχειρήσεων από τα Τζουμέρκα. Στη συνέχεια αξιολογήθηκαν, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, με σκοπό την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την ποιότητά τους, που αποτελεί και δείγμα της ποιότητας της προβολής στο διαδίκτυο ολόκληρης της περιοχής.

In Workshop:
Προοπτικές του θρησκευτικού τουρισμού στα Τζουμέρκα
Abstract

Ο θρησκευτικός τουρισμός είναι μια μορφή τουρισμού, που έχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς τα ταξίδια που γίνονται με θρησκευτικά κυρίως κίνητρα, σε χώρους και τόπους προσκυνημάτων. Είναι σημαντικός τομέας του θεματικού τουρισμού και η αξιοποίησή του μπορεί να αποτελέσει αξιόλογη πηγή ανάπτυξης για πολλές περιοχές και δη τις ορεινές.

Στην περιοχή των Τζουμέρκων υπάρχουν πολλές διαδρομές που έχουν ως βάση ιστορικά - πολιτιστικά αξιόλογες μονές και εκκλησίες. Οι πέντε σημαντικότερες είναι:

  • Eπίσκεψη στην Ι.Μ. Τσούκας στο Ελληνικό
  • Eκδρομή στην Ι.Μ. Αγίας Αικατερίνης στον Καταρράκτη, σε συνδυασμό με την Ι.Μ. Πλάκας στο ομώνυμο γεφύρι ή εναλλακτικά στα Πράμαντα
  • Επίσκεψη στο χωριό Καλαρρύτες στην Ι.Μ. Κηπίνας και στην Ι.Μ. Βύλιζας στο Ματσούκι
  • Περιήγηση στα χωριά Καλαρρύτες και Συρράκο, με επίσκεψη στις εκεί αξιόλογες εκκλησίες και μονές
  • Τουριστική   διαδρομή   στην   Κόκκινη   Εκκλησία   στο   Βουργαρέλι,   η   οποία συνδυάζεται με τα Θεοδώριανα και τους τοπικούς Ιερούς Ναούς.

Όλες οι προτεινόμενες ταξιδιωτικές διαδρομές έχουν ως αφετηρία τους τα Ιωάννινα,

εκτός από την τελευταία που έχει την Άρτα. Οι δύο πρώτες μπορούν να πραγματοποιηθούν αυθημερόν ενώ οι άλλες δύο όχι, λόγω του δυσχερούς οδικού δικτύου που καθιστά δύσκολη και χρονοβόρα την μετακίνηση.

In Workshop:
Ανάπτυξη του Σπηλαιολογικού Τουρισμού στα Τζουμέρκα
Abstract

O σπηλαιολογικός τουρισμός είναι μία ακόμη μορφή εναλλακτικού τουρισμού, που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει δημοφιλής. Στην παρούσα εργασία γίνονται διάφορες προτάσεις αξιοποίησης των σπηλαίων με στόχο την ενίσχυση του σπηλαιολογικού τουρισμού στην περιοχή των Τζουμέρκων.

Για το σπήλαιο της Μονής Κηπίνας προτείνονται ο σχεδιασμός ενός προγράμματος ενημέρωσης και επιμόρφωσης των ενδιαφερομένων, η δημιουργία χώρων στάθμευσης, η κατασκευή πινακίδων σήμανσης και πληροφόρησης και η αναπαραγωγή έντυπου υλικού παρουσίασης του σπηλαίου.

Όσον αφορά στο σπήλαιο της Ανεμότρυπας, που είναι και το μόνο τουριστικά αξιοποιημένο σπήλαιο, μία απ’ τις δράσεις που προτείνονται είναι η βελτίωση των υποδομών του και της προσβασιμότητάς του. Επίσης, προτείνεται η εκπόνηση μίας μελέτης αξιολόγησης της υφιστάμενης υπηρεσίας ξενάγησης του σπηλαίου, η κατασκευή πινακίδων σήμανσης και πληροφόρησης και η δημιουργία διαφημιστικού και έντυπου υλικού παρουσίασης του σπηλαίου.

Στη σπηλιά του Κατσαντώνη προτείνεται η δημιουργία πινακίδων σήμανσης και πληροφόρησης, η κατασκευή μονοπατιού τουριστικής διαδρομής που θα οδηγεί στη σπηλιά, η τοποθέτηση επιγραφής έξω απ’ το σπήλαιο με πληροφορίες για τη ζωή του Κατσαντώνη, η εσωτερική διαμόρφωση της σπηλιάς, η ανάδειξη των ονομάτων που είναι σκαλισμένα στη σπηλιά, ο σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης και η δημιουργία έντυπου υλικού παρουσίασης της σπηλιάς.

In Workshop: